Ý Nghĩa Ánh Trăng- TT. TS. Thích Chân Quang (Meanings of the Moonlight)

Vương Dương Minh là một nhân vật thời cổ đại, ông có cái nhìn đối với ánh Trăng hơi đặc biệt. Ông thuộc con nhà dòng dõi vì khi xưa cha ông đỗ Trạng Nguyên. Ông học rất giỏi từ khi còn nhỏ. Một hôm, ông đứng hầu trà cho cha ngồi nói chuyện với khách. Ngày xưa, những thi nhân gặp khách trong đêm trường gió lộng, ngồi đàm đạo với nhau thường có cảm hứng làm thơ. Hai ông bạn già đã đề nghị mỗi người cùng làm một bài thơ về Trăng (Chúng ta phải hiểu rằng, hai người bạn chơi thân với nhau mà trong đó có một người đỗ Trạng nguyên, thì họ không phải là những người dở).

Trong khi hai con người xuất sắc kia đang tìm tứ thơ, chưa kịp đặt bút thì đứa bé Vương Dương Minh đứng cạnh bên đã đọc lên bài thơ của mình. Đại ý bài thơ như thế này: "Chúng ta đứng đây chúng ta nhìn, chúng ta thấy ánh Trăng nhỏ hơn quả núi. Nhưng sự thật không phải vậy, chỉ vì Trăng xa nhưng núi gần mà thôi. Nếu con người có con mắt lớn bằng trời, sẽ thấy ánh trăng thật là lớn mà ngọn núi kia không thể nào so sánh được". Thật là một con người đặc biệt, chỉ mới mười mấy tuổi mà đã có cái nhìn của trí tuệ. Người xưa có câu "Nhược nhân hữu nhãn đại như thiên", nếu người nào có con mắt lớn bằng trời thì sẽ thấy Trăng to mà núi không thể sánh bằng được. Vương Dương Minh là một con người như vậy.

Trường hợp của ông Vương Dương Minh đã cho chúng ta một quan điểm về cách nhìn nhận mọi sự việc, sự vật trên cuộc đời khá độc đáo. Cái nhìn của ông Vương Dương Minh cũng giống như cái nhìn của nhà bác học Einstein. Ông Einstein đã đưa ra không biết bao nhiêu vấn đề của vật lí vũ trụ mà không hề dùng tới công cụ đặc biệt nào về kĩ thuật. Chỉ với cây viết, tờ giấy và trí tuệ tưởng tượng, ông đã tính ra hết công thức này lại đến công thức khác, mở ra cả một kỉ nguyên mới về khoa học vật lí cho nhân loại. Vì vậy, đến ngày hôm nay, người ta vẫn phải ca ngợi Einstein là nhà bác học vĩ đại nhất của thế kỉ. Trường hợp này rất giống với Vương Dương Minh. Vào thời cổ đại, con người chưa có kính viễn vọng, chỉ bằng suy luận của trí tuệ mà ông Vương Dương Minh đã kết luận rằng: "Vì trăng ở xa nên nhìn thấy Trăng nhỏ, còn người có con mắt lớn bằng trời thì sẽ thấy Trăng lớn, núi cũng không sánh được".

Cái nhìn trí tuệ của Vương Dương Minh là một cái nhìn vượt bậc đáng để chúng ta nể trọng. Nên về sau, ông đã trở thành một triết gia lớn của Trung Quốc. Ông đã cải cách để khiến đạo Nho đến gần hơn với đạo Phật. Và bằng trí tuệ của mình, ông đã làm cho đạo Nho lẫn đạo Phật trở thành một đạo hết sức thực tế, giúp con người sống mạnh mẽ hơn, bình an hơn và làm được nhiều điều ích lợi hơn cho loài người. Như việc ông cải cách đã làm cho đạo Nho tăng thêm phần yếu tố tâm linh, giải thoát như đạo Phật. Nhưng yếu tố tâm linh đó vẫn phải hữu dụng cho cuộc sống này, con người hiểu đạo, biết đạo thì phải biết dấn thân, biết xông xáo vì những điều ích lợi cho mọi người. Đó chính là con đường mà Vương Dương Minh đã vạch ra.

TRÍCH ĐOẠN NỘI DUNG - NGHỊCH CẢNH

Trong cuộc sống giăng đầy những nghịch cảnh, nếu chúng ta có lòng thương yêu con người, thương yêu chúng sinh thì tự nhiên tinh thần ta sẽ luôn mạnh mẽ, có thể vượt qua mọi khó khăn, dấn thân trong mọi nghịch cảnh để tiếp tục làm những việc đạo có ích cho con người, có lợi cho cuộc đời.

Nếu chúng ta không thương ai, không bao dung, độ lượng với ai, tâm ta sẽ rất yếu mềm khi đối đầu cùng nghịch cảnh. Lúc đó, chúng ta chỉ biết chạy trốn để tìm ra một nơi bình an, nương náu cho riêng mình. Nhưng dù ta có trốn ở góc nào, có chạy đến phương trời nào thì nghịch cảnh vẫn sẽ tìm tới vì đó là nghiệp, ta đã vay nên phải trả. Tức là, những cái khiến chúng ta sợ hãi, chúng ta tránh né sẽ theo ta tới chân trời góc bể. Nếu chúng ta chấp nhận đối diện, chấp nhận dấn thân thì những điều đó ta sẽ vượt qua được..."